FOTO: Alex Eylar
Radnja holivudskih filmova se odvija u izopačenom alternativnom univerzumu u kome muškarci brojčano nadjačavaju žene za više od 2 prema 1 i u kome žene upadljivo retko razgovaraju o bilo čemu drugom osim o muškarcima.
Dok su u stvarnom životu žene učinile ogroman napredak u tradicionalno muškim područjima koja se smatraju autoritativnim, prestižnim i visoko kvalifikovanim, filmovi i dalje drže žene zarobljene ispod profesionalne staklene tavanice.
Uprkos činjenici da su 2010. godine u stvarnom životu žene činile 47% radne snage, dr Marta Lauzen je u svoj studiji pokazala da su muške uloge na filmu dva puta češće profesionalno identifikovane od ženskih. Ženski likovi su više nego muški poistovećeni samo sa ulogama iz privatnog života kao što su žene ili majke, 58% žena nasuprot 31% muškaraca.
Nova studija na FiveThirtyEight.com koja obuhvata holivudske filmove od 1995. godine do danas, pokazuje da rodni stereotipi preovlađuju čak i onda kada žene na filmu imaju zanimanja. .
Čak i u oblastima koje u realnom životu pokazuju veliki rodni jaz, ono što vidimo na ekranu je još gore. Iako u stvarnom životu žene čine oko 32% u lekarskoj i 33% u advokatskoj profesiji, na velikom ekranu glume samo 10% i 11% uloga u ovim profesijama. Žene čine 14% inženjerske radne snage, ali samo 5% inženjerskih uloga igraju žene. Možda najmanje zastupljena profesija su žene vojnici. One čine 16% američke vojske, ali samo 3% na velikim ekranima.
Žene su manje zastupljene i na vodećim funkcijama, samo 10% zvaničnih i 28% izvršnih poslova na velikom ekranu obavljaju žene. Predsednik države na filmu će skoro po pravilu biti muškarac. Jedine žene predsednice su Džulijen Mur, kao predsednica Koin u filmu , »Igra gladi: Sjaj slobode- 1. deo« (“The Hunger Games: Mockingjay — Part 1,”), Ejmi Akvino u novom filmu »Lazarov efekat« (“The Lazarus Effect”) i Stefani Paul, kao parodija na Sarah Palin u komediji “Čelično nebo” (“Iron Sky”).
Titula “dr”, kojom se na filmu obično aludira da je osoba pametna, dodeljena je tek svakoj četvrtoj ženi.
Sa druge strane kad je u pitanju osoblje koje brine o nekome ili pruža pomoć nekome, muški negovatelji su isto tako retki kao i žene pravnice.
To je holivudsko okruženje, tvorevina koju možete uzeti zdravo za gotovo, ali koja jako utiče na rodnu percepciju. Ako je svaki inženjer na ekranu muškarac, to šalje poruku ko može biti inženjer.
Za nedostatak feminističkog progresa u radnim mestima, Šeril Sanberg delimično krivi stereotipe o ženama koje filmska industrija uporno neguje:
“Mi ne verujemo da žene treba da budu na vodećim položajima i kad one dođu na te položaje, negativno reagujemo. Ne verujemo da muškarci treba da budu negovatelji, i kad to rade, kažemo im da se ne ponašaju kao muškarci.”
Diskriminacija na performativnom planu prati seksizam u filmskoj industriji i na izvođačkom i profesionalnom nivou. Većinom filmove prave muškarci. Samo je 16% žena režiserki, scenaristkinja i producentkinja.
Sundance Institut i Women in Film Los Angeles objavili su poražavajuće rezultate trogodišnjeg istraživanja o ženama iza filmske kamere koji pokazuju da je marketinško tržište jasno rodno određeno i da su stereotipi o ženama na i u filmu duboko usađeni. Filmska industrija kao da se zaglavila u 50. godinama 20. veka u kojima vlada diskriminacija i seksizam. Na Sundance Film Festivalu od 2002-2014, filmovi koje su podpisale rediteljke činili su samo četvrtinu od ukupnog broja filmova.
Osim toga, žanr filmova i glavne uloge uglavnom su imali veze sa rodom autora/ke filma: od ukupnog broja rediteljki, njih 92% režira drame, komedije i romanse, nasuprot 69% muških reditelja u istim žanrovima, dok su autor/ka i glavni lik obično istog roda.
Filmovi ženskih rediteljki su u većoj meri prikazivani na nezavisnim filmskim festivalima dok se filmovi muških reditelja češće prikazuju na skupljim i komercijalnim festivalima.
Bioskopska distribucija prati ove trendove i u većoj meri prikazuje filmove muških reditelja. Žene su režirale samo 4,1% filmova koji su najviše zaradili na bioskopskim blagajnama i smatra se da su njihovi filmovi namenjeni manje relevantnom delu tržišta.
Kao razlozi za manji broj žena u filmskoj industriji navode: preovlađujući broj muškaraca koji odlučuju koje će sadržaje pustiti u javnost, nedostatak podrške rediteljkama od strane agenata i menadžera, kao i omalovažavanje muških kolega koji često smatraju da rediteljke ne mogu da se nose s određenom vrstom filma.
Izvori: FiveThirtyEight.com, Indiewire.com i Voxfeminae.net
Prevela i priredila Irena Vujčić Pavlović